Tarihi zirve sonrası iki liderden ortak açıklama

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, St. Petersburg Konstantinovski Sarayı'ndaki 1 saat 45 dakikalık görüşmelerinin ardından ortak basın toplantısı düzenledi.

"TİCARET HACMİNDE YÜZDE 23-26 DÜŞÜŞ VARDI"

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in açıklamalarından satırbaşları şöyle:

"Türkiye'deki zor duruma rağmen Sayın Erdoğan St. Petersburg'a geldi. Türk ortaklarımızın ilişkilerini düzeltmesi konusunda ne kadar istekli olduğunu gösteriyor.

Geniş bir toplantı düzenleyerek ilişkilerimizin geleceğini en ince ayrıntılarına kadar görüşme şansını yakaladık. Kriz öncesi ilişkilerimizin seviyesine tekrar geri dönmek için neler yapabileceğimizi konuştuk. Ülkeler arasındaki ilişkilerini eski ticari hacmine ulaşması için neler yapabileceğimiz konuştuk. Yüzde 23-26 gibi bir düşüş vardı. Bu da ticari ilişkilerimizin eski seviyesine dönmesi oldukça zor bir dönemin önümüzde olduğunu gösteriyor.

Türkiye heyetini bugün ağırlıyoruz. Öncelikle yatırımların artırılması, projelerin değerlendirilmesi, iki ülkenin de iş dünyasının desteğiyle, iki ülkenin büyük şirketlerinin yöneticileriyle görüşerek ilişkilerimizi eski seviyesine çekmeyi planlıyoruz.

Türkiye şirketleriyle ilgili kısıtlamaları kaldırarak, orta vadeli ticari projeleri hayata geçirerek, 2016-1019 orta vadeli programı hayata geçirmeyi planlıyoruz. Bunun için iki ülkenin karma komisyonları çeşitli görüşmeler gerçekleştirecek.

Şunun altını çizmek isterim ki ticari işbirliğinde en önemli nokta enerji ve enerji projeleri tutuyor. Somut politik adımlar atmamız gerekiyor. Türk tarafı birçok büyük projede, mesela nükleer santral, Türk akımı gibi projelerde zaten adımı attı.

"ZAMANA İHTİYACIMIZ OLACAK"

Rus projelerin Türkiye'ye gelmesi konusunda bazı kısıtlamalar getirmiştik. Kriz öncesi döneme dönebilmemiz için tabii ki zamana ihtiyacımız olacak. Turistlerimizi güvenliğinin maksimum sağlanması için. Charter uçuşlarının yeniden başlatılması da yine bir zaman meselesi ama muhakkak olacaktır.

Türkiye vatandaşlarının inşaat projeleri tekrar başlatılacak. Gerekli ulaşım projeleri, Türkiye inşaat firmaları tarafından yapılan projeler tekrar gündeme geliyor. Uluslararası konulara da değindik.

Basın toplantısından sonra Suriye konusunun ayrı bir toplantıda değerlendirilmesine karar verdik. Ortak anlaştığımız konu terörle mücadele, bunu ayrıca görüşeceğiz. Sayın Erdoğan'a bugünkü görüşme için ayrıca teşekkür etmek istiyorum. Yalnızca bölgemizde değil bütün dünyada istikrar için elimizden geleni yapacağız."

"İLK YURTDIŞI ZİYARETİMİ RUSYA'YA YAPIYORUM"

Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın açıklamalarından satırbaşları şöyle:

"Öncelikle değerli dostum Putin'e nazik daveti ve samimi misafirperverliği için teşekkür ediyorum. Sayın Putin'le yararlı görüşmeler gerçekleştirdik. Bu görüşme malum hadiseden sonra ilk yüz yüze görüşmemizdi. Aynı zamanda 15 Temmuz darbe girişimi sonrasında ilk yurtdışı ziyaretimi de Rusya'ya gerçekleştirmiş oldum.

İlişkilerimizin eski seviyesine ve hatta ötesine taşınmasından iki taraf son derece kararlıdır. Bu itibarla bugünkü görüşmeler neticesinde siyasi, iktisadi, kültürel ve beşeri alanlarda Türkiye Rusya ilişkilerini olması gereken seviyelere taşıyacak kararları görüştük.

"GEREKLİ ADIMLARI ATACAĞIZ"

Üst düzey işbirliği konseyinin yeniden canlandırılması, charter uçuşlar, ikili ticari kısıtlamaların ortadan kaldırılması, vizesiz rejimin tam teşekküllü şekilde yürürlüğe konması için gerekli adımları atacağız.

Akkuyu Nükleer Santrali'ne stratejik yatırım statüsü vereceğiz. Türk Rus ortak yatırım fonu kurulacak. Savunma sanayi alanında işbirliği arttırılacak. Türkiye-Rusya-Azerbaycan üçlü mekanizması kurulacak. İnşallah bu adımlar sayesinde Ankara-Moskova hattı yeniden dostluk hattı haline getirilecek.

15 Temmuz gecesi Türkiye ülke tarihimizin en alçak, en kanlı girişimlerinden birini yaşadı. FETÖ demokrasimizi hedef alan bir darbe teşebbüsünde bulundu. Türk Akımı Projesi hızlı bir şekilde hayata geçirilecektir. Projenin Avrupa'ya geçmesi noktasında adımlar sürdürülecektir.

Özellikle darbe girişiminin ertesi günü Putin'in hemen bizi aramış olması, dayanışma noktasında büyük bir önem ifade etmiştir. Türk-Rus ilişkileri sadece ikili planda önem taşımıyor. İşbirliğimiz aynı zamanda bölgesel ve küresel barışın, huzurun tesis bakımından da çok önemlidir.

Biraz sonra ikili bir görüşmemiz olacak. Burada bunları ele alıp değerlendireceğiz. Türkiye Rusya ilişkileri örnek bir seviyeye ulaştı. Bu noktaya tesadüfen değil, muazzam işbirliğimiz ile geldik.

Kıymetli dostum Putin ile birlikte ortak bir tavrı ortaya koyduk. Temaslarımızı yoğun bir şekilde sürdüreceğiz. Bölgemizin huzuru ve istikrarı için daha etkin bir şekilde kullanacağız. Krizlere karşı çok daha dirençli hale geldiğimizi düşünüyoruz. Değerli dostum Putin'e daveti ve ev sahipliği için tekrar teşekkür ediyorum."

SORU - CEVAP

Bu görüşmede Suriye başlığı ne kadar yer aldı?

Erdoğan: Şuana kadar yapmış olduğumuz görüşmede bu konuyu henüz ele almadık. Basın toplantısından sonra beraberce bir araya gelip konuyu değerlendireceğiz.

Putin: Ben de Sayın Erdoğan'ın sözlerine katılıyorum. Hepinizin bildiği üzere Suriye krizinin çözümü konusundaki fikir ayrılıklarımızın herkes farkında. Bu konuyu bakanlarla birlikte ayrı bir toplantıda görüşme kararı aldık. Demokratik değişimler ancak demokratik yöntemlerle sağlanabilir. Görüşlerimizin ortaklaşması bence yine de mümkün. Ortak amacımız var; Suriye krizinin çözülmesi. Dolayısıyla bu platformda, bu ortak bakış açısından yola çıkarak uygun çözüme ulaşabileceğimizi düşünüyorum.

Güney Akımı mı Türk Akımı mı sizin için daha öncelikli? Bu iki projede nasıl bir ortak noktada buluşulabilir? Akkuyu Nükleer Santrali'nden bahsettiniz. Fakat birtakım kanunların çıkarılması gerekiyor. Bu konuda adımlar ne zaman atılacak?

Biz ekonomik işbirliğiyle ilgili konuları politize etmeyiz. Güney Akım, Güney Avrupa'ya tüketicilere ulaşımıyla ilgili kaygılarımız olduğu için. AP bunun hayata geçirilmesini engelleyecek kararlar aldı. Bulgaristan'la anlaşma sağlayamadık. Bulgaristan'ın projeye dönmek istediğini görüyoruz ne var ki bir takım zararlara uğradık. Avrupalı ortaklarımız vazgeçtiği için zarara uğradık. Hukuki anlamda garantilere ihtiyacımız var ama bunlar sağlanmıyor.

Türk Akımı'nı alternatif olarak düşünmedik. Türk Akımı'nın bir kısmı Türkiye'nin iç pazarı için düşünüldü. Bugün de yine bu çerçevede konuştuk. Türk Akımı en kısa zamanda hayata geçirilebilir. İkinci yönü ise Avrupa. Türk ortaklarımızla görüşmeye hazırız. Ama bunun için bütün taraflarla anlaşmaya varılmalı.

Güney Akımı'ndan farklı olarak geçmiş dönemde ülkeler arasındaki krize rağmen Türk tarafı çalışmayı bırakmadı. İzinler konusunda somut adımlar attılar. Henüz ilaveten görüşülmesi gereken konualr var.

Akkuyu hakkında; Türkiye'deki üç yasaya bu konuda gerekli değişiklikler getirildi. Bütün bunlar büyük projelerin on milyarllarca dolarlık projelerin hayata geçirilebileceğini gösteriyor.

Erdoğan: Akkuyu Porjesiyle ilgili beklenen konu buranın stratejik bir yatırım haline getirilmesiydi. Süratle bu konudaki karar alınacak böylece Akkuyu stratejik yatırım konusu içerisinde yerini alacaktır. Teşvik yasasından o da istifade edecektir.

Türk Akımı'nın gelişinde iki hat olacak. Bu hattan Türkiye istifa edeceği gibi Avrupa'ya göndereceğiz. Bu hattın inşaa edilmesi önceki hedeflerimizdir.